And you're done : A poem by Bhalchandra Nemade

Bhalchandra Nemade

A poem by the great Marathi poet, novelist and critic Bhalchandra Nemade :

    Find some rumpsize room on a bench in the local train 

    And you're done.

    Everything's straight the train straight the rails straight 

    All you have read in the library was straight

    How straight the lines one below the other

    How straight the pages one after another

    The traffic along the main street too moves in a queue

    Find a place to sit and you're done

    A lot of scum's surfaced on the brain, will sink right into it

    Albeit so bewitching the beauties in the street

    Everyone stares but no one dares touch them

    Switched on once at dusk the fluorescent ads are in a dazzle 

    All through the night

    After all the lights ought to be on at night

    That is, nobody heeds the sun's presence by day

    The necklace of electric lights looks becoming on the night's breast.

    This is lovely.

    Now let the last station approach 

    And you're done.

This translation has been done by Nemade himself, and it was published in  The Little Magazine (Vol. 8, Issue 1 & 2).

Some portions of Nemade's classic novel, Kosala (Cocoon), read out by him, can be audited here.

शुद्धलेखन ठेवा खिशात : अरुण फडके यांची पुस्तिका

       गणवेश की गणवेष?
       आधारित की आधारीत?
       बुद्धिवान की बुद्धीवान?
       विवाहित की विवाहीत?
       नीती की निती?
       टिप्पणी की टिपण्णी?

       अंधूक की अंधुक?

अशा शंकांवर मात करून ज्यांना नीटनेटकं मराठी लिहावंसं वाटतं, त्यांनी जरूर वाचावी व वापरावी अशी मार्गदर्शिका म्हणजे अरुण फडके संकल्पित व संपादित शुद्धलेखन ठेवा खिशात  ही पुस्तिका (पाचवी आवृत्ती, २०१०. किंमत रु. ३५/-). खरं तर हा एक लघुकोशच आहे ('लघू'; पण 'लघुकोश'). यात नेहमीच्या वापरातले सुमारे ११,००० शब्द आहेत, पण खरोखर खिशात बाळगता येईल इतकी ही पुस्तिका चिमुकली असून खिशात बाळगावीशी वाटेल इतकी तिची छ्पाई प्रसन्न आहे. "शुद्धलेखन हा आग्रह न राहता ती सवय झाली पाहिजे" हे या पुस्तिकेचं ब्रीद आहे. 

प्रकाशनाचा पत्ता: 

अंकुर प्रकाशन, ६०२ - चित्रकूट सहनिवास, डॉ. आंबेडकर मार्ग, ठाणे (पश्चिम), ४०० ०६१

दूरध्वनी : २५४७ ४६२२

अरुण फडक्यांच्या शुद्धलेखनविषयक कामाबद्दलची ही एक लहान नोंद.

Devki Pandit देवकी पंडित

  
'लोक' हा विषय मी फारसा हाताळलेला नाही.

देवकी पंडित, खुपते तिथे गुप्ते  या कार्यक्रमात अवधूत गुप्तेंशी मारलेल्या गप्पा (शनिवार, २८ मे २०११)

Kashmakash (कश्मकश): A Film by Rituparno Ghosh

कश्मकश  हा सिनेमा म्हणजे रितुपर्णो घोष यांच्या नौकाडुबी  या मूळ बंगाली चित्रपटाचं हिंदी 

रूपांतर आहे. रैमा सेन, रिया सेन, जिशू सेनगुप्ता, प्रसनजीत चॅटर्जी यांनी यात मुख्य कामं केली आहेत. 

हा सिनेमा रवींद्रनाथ ठाकूरांच्या (टागोरांच्या) नौकाडुबी  या नावाच्याच एका कादंबरीवर आधारित आहे, असं म्हटलं गेलं आहे. स्वत: दिग्दर्शकाने सिनेमाच्या सुरुवातीला तसा श्रेयोल्लेख केला आहे. परंतु हा सिनेमा बघून अनेक प्रश्न पडतात.

रवींद्रनाथांनी खरंच अशी रसिकवृंदाच्या चाकोरीबद्ध अपेक्षा पूर्ण करणारी, गोड शेवट असणारी, भावनाविव्हळ कादंबरी लिहिली होती का? की घोष-घई (निर्माता सुभाष घाई) जोडगोळीने (हिंदी 
रूपांतरापुरती) ती कादंबरी अशा स्वरुपात पडद्यावर साकार केली आहे? 

कश्मकश मधे सतत वाजणारं आक्रमक पार्श्वसंगीत मूळ बंगाली सिनेमातही आहे का? प्रत्येक गंभीर प्रसंगाचा हे संगीत कब्जा का घेतं? ही घोषांचीच करणी आहे की घईंची? 
प्रत्येक पात्र निर्वाणीच्या क्षणी खांबाला वा पलंगाला टेकून का उभं राहतं?
गतकाळ उभा करू पाहणार्‍या सिनेमातली प्रत्येक चौकट अतिनेत्रसुखद असायलाच हवी का?

हेमनलिनी (रैमा सेन) आणि नलिनाक्ष (प्रसनजित चॅटर्जी) वारंवार 'जख्म' आणि 'चोट' या दोन गोष्टींत फरक करतात. हे सुभाष घईंचं भाषांतर आहे की घोषांचा अन्वयार्थ की रवींद्रनाथांचं सर्जन? 

कश्मकश चं यश हेच की तो आपल्याला असे प्रश्न विचारायला भाग पाडतो. बाकी त्यात काही नाही.  

'इंडिया टुडे'मधील या सिनेमाचं कौतुकपर परीक्षण इथे आहे. चित्रपटाची गोष्ट सांगून टाकणारं व अनुकूल अभिप्राय देणारं अजून एक इंग्रजी परीक्षण इथे आहे.

रोबी ठाकूर